عوامل افزاينده خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم

عوامل خطر متفاوتي وجود دارد كه مي تواند احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزايش دهد. زنان بدون هيچ يك از اين عوامل خطر بندرت به سرطان دهانه رحم مبتلا مي شوند. اگرچه عوامل خطر سرطان دهانه رحم مي تواند شانس ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزايش دهد، اما بسياري از زناني كه اين عوامل خطر را دارند به اين بيماري مبتلا نمي شوند. وقتي به عوامل خطر سرطان دهانه رحم فكر مي كنيد، تمركز بر روي عواملي است كه مي توانيد آن ها را تغيير دهيد يا از آن ها اجتناب كنيد (مانند سيگار كشيدن يا عفونت ويروس پاپيلوماي انساني).

عوامل خطر سرطان دهانه رحم

عوامل خطر سرطان دهانه رحم قابل تغيير
عوامل خطر سرطان دهانه رحم غير قابل تغيير
عواملي كه ممكن است عوامل خطر دهانه رحم را كاهش دهند

عوامل خطر سرطان دهانه رحم

عوامل خطر هر چيزي است كه احتمال ابتلا به يك بيماري مانند سرطان را افزايش مي دهد. سرطان هاي مختلف عوامل خطر متفاوتي دارند. به عنوان مثال، قرار گرفتن پوست در معرض نور شديد خورشيد يك عامل خطر براي سرطان پوست است و سيگار كشيدن نيز، يك عامل خطر براي بسياري از سرطان ها مي باشد. اما داشتن يك عامل خطر يا حتي چندين عامل به معناي ابتلا به اين بيماري نيست.

عوامل خطر سرطان دهانه رحم قابل تغيير

عفونت ويروس پاپيلوماي انساني (HPV)

عفونت توسط ويروس پاپيلوماي انساني (HPV) مهمترين عامل خطر سرطان دهانه رحم است. HPV گروهي متشكل از بيش از 150 ويروس مرتبط است. برخي از آن ها باعث نوعي رشد غده اي به نام پاپيلوما مي شوند كه بيشتر به زگيل معروف هستند.

HPV مي تواند سلول هاي سطح پوست مقعد، دهان و گلو را بپوشاند اما خون يا اندام هاي داخلي مانند قلب يا ريه ها را آلوده نمي كند.
در هنگام تماس پوست با پوست، HPV مي تواند از يك فرد به فرد ديگر منتقل شود. يكي از راه هاي انتشار HPV فعاليت جنسي مي باشد.
انواع مختلف HPV باعث ايجاد زگيل در قسمت هاي مختلف بدن مي شود.
برخي از ميكروب HPV باعث ايجاد زگيل روي دست و پا مي شوند و برخي ديگر بر روي لب ها يا حتي زبان زگيل را ايجاد مي كنند.

انواع خاصي از HPV ممكن است باعث ايجاد زگيل در اندام هاي تناسلي زن و مرد و اطراف آن يا حتي در ناحيه مقعد شود. به اين نوع، HPV كم خطر گفته مي شود زيرا به ندرت با سرطان در ارتباط هستند. انواع ديگر HPV انواع پرخطر ناميده مي شوند زيرا به شدت با سرطان ها از جمله سرطان دهانه رحم در زنان، سرطان آلت تناسلي مرد، سرطان هاي مقعد، دهان و گلو در مردان و زنان در ارتباط است.

عفونت با HPV شايع است و در بيشتر افراد بدن مي تواند به تنهايي عفونت را برطرف كند. با اين حال، گاهي اوقات عفونت از بين نمي رود و مزمن مي شود. عفونت مزمن، به ويژه هنگامي كه ناشي از برخي از انواع پر خطر HPV باشد، در نهايت مي تواند باعث سرطان هاي خاصي مانند سرطان دهانه رحم شود. اگرچه در حال حاضر درماني براي عفونت HPV وجود ندارد، اما روش هايي براي درمان زگيل و رشد غير طبيعي سلول وجود دارد.

سابقه رابطه جنسي

چندين عامل مرتبط با سابقه جنسي شما مي تواند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم را افزايش دهد. اين خطر به احتمال زياد با افزايش قرار گرفتن در معرض HPV تحت تأثير قرار مي گيرد.

فعاليت جنسي در سنين جواني (به ويژه زير 18 سال)
داشتن شركاي جنسي زياد
داشتن يك شريك زندگي كه پرخطر محسوب مي شود (كسي كه مبتلا به عفونت HPV است يا شركاي جنسي زيادي دارد)

سيگار كشيدن

وقتي كسي سيگار مي كشد، او و اطرافيانش در معرض بسياري از مواد شيميايي ايجادكننده سرطان هستند كه بر اندام هاي ديگر به غير از ريه ها تأثير مي گذارد. اين مواد مضر از طريق ريه ها جذب شده و به وسيله جريان خون در سراسر بدن منتقل مي شوند.

احتمال ابتلا به سرطان دهانه رحم در زنان سيگاري تقريباً دو برابر افراد غير سيگاري است. محصولات فرعي دخانيات در مخاط دهانه رحم زنان سيگاري يافت شده است. محققان بر اين باورند كه اين مواد به DNA سلول هاي دهانه رحم آسيب مي رسانند و ممكن است در توسعه سرطان دهانه رحم نقش داشته باشند. سيگار كشيدن همچنين باعث مي شود كه سيستم ايمني بدن در مبارزه با عفونت هاي HPV كمتر موثر باشد.

داشتن سيستم ايمني ضعيف

ويروس پاپيلوماي انساني (HIV)، ويروسي است كه باعث ايدز مي شود. ايدز سيستم ايمني بدن را ضعيف مي كند و افراد را در معرض خطر بيشتري براي عفونت HPV قرار مي دهد. سيستم ايمني بدن در از بين بردن سلول هاي سرطاني و كاهش رشد و گسترش آن ها نقش مهمي دارد. در زنان مبتلا به HIV، پيش سرطان دهانه رحم ممكن است سريع تر از حالت عادي به يك سرطان مهاجم تبديل شود.

گروه ديگري از زنان در معرض خطر سرطان دهانه رحم، كساني هستند كه براي سركوب پاسخ ايمني بدن خود داروهايي مصرف مي كنند. مانند كساني كه تحت درمان بيماري خود ايمني قرار دارند (كه در آن سيستم ايمني بدن بافت هاي بدن را بيگانه مي بيند و به آن ها حمله مي كند) يا كساني كه پيوند عضو انجام داده اند.

عفونت كلاميديا

كلاميديا نوعي باكتري نسبتاً رايج است كه مي تواند سيستم توليد مثل را آلوده كند و با تماس جنسي گسترش مي يابد. زناني كه به كلاميديا آلوده شده اند، معمولاً هيچ علامتي ندارند و ممكن است اصلاً ندانند كه به اين ويروس آلوده شده اند، مگر اينكه در طي معاينه لگن آزمايش شوند. عفونت كلاميديا باعث التهاب لگن مي شود كه ممكن است در نهايت منجر به ناباروري شود. مطالعات خاص نشان مي دهد كه باكتري هاي كلاميديا ممكن است به HPV كمك كند كه در دهانه رحم زنده بمانند و اين امر احتمال سرطان دهانه رحم را افزايش مي دهد.

استفاده طولاني مدت از داروهاي ضد بارداري خوراكي (قرص هاي جلوگيري از بارداري)

شواهدي وجود دارد كه مصرف داروهاي ضد بارداري خوراكي (OC) براي مدت طولاني خطر سرطان دهانه رحم را افزايش مي دهد. تحقيقات حاكي از آن است كه خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم، در زناني كه بيشتر از OC استفاده مي كنند افزايش مي يابد، اما پس از توقف OC خطر دوباره كاهش مي يابد و سال ها پس از قطع استفاده، به حالت عادي برمي گردد.

داشتن چندين بارداري كامل

در زناني كه 3 بار يا بيشتر بارداري كامل داشته اند، خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم افزايش مي يابد. تصور مي شود كه اين احتمالاً به دليل افزايش قرار گرفتن در معرض عفونت HPV با فعاليت جنسي باشد. همچنين، مطالعات به تغييرات هورموني در دوران بارداري اشاره كرده است زيرا زنان را مستعد ابتلا به عفونت HPV يا رشد سرطان مي كند. نظر ديگر اين است كه زنان باردار ممكن است از سيستم ايمني ضعيف تري برخوردار باشند و اين امر باعث عفونت HPV و رشد سرطان مي شود.

سن كم در اولين بارداري كامل
زناني كه كمتر از 20 سال داشتند و اولين بارداري كامل را انجان دادند، در اواخر زندگي بيشتر به سرطان دهانه رحم مبتلا مي شوند تا زناني كه تا 25 سالگي يا بيشتر منتظر بارداري بودند.

وضعيت اقتصادي

بسياري از زنان كم درآمد دسترسي آسان به خدمات مراقبت هاي بهداشتي كافي، از جمله غربالگري سرطان دهانه رحم با آزمايش پاپ اسمير و آزمايش HPV ندارند. اين بدان معناست كه ممكن است از نظر سرطان دهانه رحم تحت غربالگري يا معالجه قرار نگيرند.

رژيم غذايي كم ميوه و سبزيجات

زناني كه در رژيم غذايي آن ها به اندازه كافي ميوه و سبزيجات وجود ندارد ممكن است در معرض خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم باشند.

عوامل خطر سرطان دهانه رحم غير قابل تغيير

دي اتيل استيل بسترول (DES)

DES يك داروي هورموني است كه براي جلوگيري از سقط جنين بين سال هاي 1938 تا 1971 به برخي از زنان داده شده است. زناني كه مادرانشان DES مصرف كرده اند آدنوكارسينوماي سلول شفاف واژن يا دهانه رحم بيشتر از حد انتظار مي رود. اين نوع سرطان در زناني كه در معرض DES قرار نگرفته اند بسيار نادر است. در هر 1000 زني كه مادرانشان در دوران بارداري از DES استفاده كرده اند، تقريباً 1 مورد آدنوكارسينوماي سلول شفاف واژن يا دهانه رحم وجود دارد.

آدنوكارسينوماي سلول شفاف مربوط به DES در واژن بيشتر از دهانه رحم است. به نظر مي رسد اين خطر در زناني كه مادرانشان در 16 هفته اول بارداري خود دارو مصرف كرده اند بيشتر است. متوسط ​​سن زنان مبتلا به آدنوكارسينوماي سلول شفاف 19 سال است.

داشتن سابقه خانوادگي سرطان دهانه رحم

سرطان دهانه رحم ممكن است در برخي از خانواده ها وجود داشته باشد. اگر مادر يا خواهرتان به سرطان دهانه رحم مبتلا بودند، احتمال ابتلا به اين بيماري بيشتر از اين است كه هيچ كس در خانواده به آن مبتلا نباشد. برخي از محققان گمان مي كنند كه برخي موارد نادر از اين گرايش خانوادگي ناشي از يك بيماري ارثي است كه باعث مي شود برخي از زنان كمتر از ديگران بتوانند از عفونت HPV مبارزه كنند.

عواملي كه ممكن است عوامل خطر دهانه رحم را كاهش دهند

استفاده از دستگاه داخل رحمي (IUD)

برخي تحقيقات نشان مي دهند خطر ابتلا به سرطان دهانه رحم در زناني كه تا به حال از دستگاه داخل رحمي استفاده كرده اند، كمتر است. تأثير روي خطر حتي در زناني كه كمتر از يك سال آي يو دي داشتند، ديده شد و بعد از برداشتن آي يو دي، اثر محافظتي آن باقي ماند. آي يو دي خطراتي دارد. خانمي كه به استفاده از IUD علاقه مند است ابتدا بايد درباره خطرات و مزاياي احتمالي با پزشك خود صحبت كند. همچنين، زني كه چندين شريك جنسي دارد، بايد از وسايل بهداشتي استفاده كند تا خطر ابتلا به بيماري هاي مقاربتي را كاهش دهد و مهم نيست كه از چه روش ديگري براي جلوگيري از بارداري استفاده مي كند.

جمع بندي

براي پيشگيري و درمان به موقع سرطان دهانه رحم لازم است غربالگري هاي لازم انجام شود. تست هاي مختلفي براي تشخيص دهانه رحم وجود دارند مانند تست پاپ اسمير يا آزمايش HPV و.... اگر در نتيجه اين تست ها اثري از سرطان دهانه رحم به چشم مي خورد واجب است كه با پزشك مربوطه مشورت كنيد تا بهترين روش براي درمان سرطان دهانه رحم توسط متخصص انتخاب شود.